آیات احکامآیات در بردارنده حکم فقهی را آیات احکام گویند. ۱ - معنای اصطلاحی آیات احکامبه آیاتى از قرآن کریم که در آن حکم فقهى تشریع و بیان شده باشد " آیات الاحکام " مى گویند. ۲ - تعداد آیات احکامچنین معروف است که آیات الاحکام از ۵۰۰ آیه بیشتر نیست ؛ ولى برخى از دانشمندان معتقداند که هیچ حکم شرعی وجود ندارد، مگر این که اصل آن در قرآن هست و سنت گرامى پیامبر ( صلی الله علیه و آله) آن را تبیین و تشریح نموده است. ۳ - قرآن یکی از منابع فقه" قرطبی " معتقد است یکى از وجوه اعجاز قرآن، علم حلال و حرام آن است . قرآن کریم که در اصطلاح فقه و اصول به آن " کتاب " مى گویند یکى از منابع فقه و اجتهاد است. ۴ - تألیفات در مورد آیات احکامدانشمندان اسلامی در زمینه فقه قرآن، یا احکام القرآن تألیفات فراوانى داشته اند که قدیمى ترین اثر "آیات الاحکام" تألیف " محمد بن سائب کلبی " و نیز "فقه القرآن" نوشته " قطب راوندی"، "کنز العرفان فى فقه القرآن" اثر " فاضل مقداد سیوری " و "زبدة البیان " تألیف " مقدس اردبیلی " از معروف ترین آنها است. در زمینه کتاب شناسى احکام قرآن، در دانش نامه قرآن و قرآن پژوهان از صفحه ۱۷۹۵ تا ۱۸۰۱، تعداد ۱۰۸ کتاب معرفى شده است . ۵ - بخشی از مصادیق آیات احکام۵.۱ - آیه وضو و تیمم" یا ایها الذین امنوا اذا قمتم الى الصلوة فاغسلوا وجوهکم و ایدیکم الى المرافق و امسحوا برؤسکم و ارجلکم الى الکعبین ... ؛ اى کسانى که ایمان آورده اید ! هنگامى که به نماز مى ایستید، صورت و دست ها را تا آرنج بشویید، و سر و پاها را تا مفصل ( بر آمدگى پشت پا ) مسح کنید ... " (مائده،آیه ۶) ۵.۲ - آیه حد سرقت" ... السارق و السارقة فاقطعوا ایدیهما ... ؛ دست مرد دزد و زن دزد را قطع کنید ... " (مائده، آیه ۳۸) ۵.۳ - و آیات دیگرافزون بر این، مى توان به آیات زیر نیز اشاره نمود: آیه انفال، آیه حجاب، آیه حد زنا، آیه قذف، آیه خمس و آیه غنیمت، آیه دَین، آیه ربا، آیه صوم، آیه زکات، آیه سجده،آیه طلاق، آیه ظهار، آیه عده وفات، آیه لعان و آیه وصیت. ۶ - مستندات مقالهخرمشاهی، بهاء الدین، دانش نامه قرآن وقرآن پژوهى، ج۱، ص۵۹-۶۰. خرمشاهی، بهاء الدین، دانش نامه قرآن وقرآن پژوهى، ج۲، ص۱۷۹۵-۱۸۰۱. خرمشاهی، بهاء الدین، قرآن پژوهى هفتادبحث وتحقیق قرآنى، ص۵۶-۵۷. ابو زهره، محمد، معجزه بزرگ ,پژوهشى درعلوم قرآن، ص۵۱۶-۵۲۴. ۷ - منبعمرکز اطلاعات و مدارک اسلامی. |